Een vader overlijdt en laat aan de moeder en drie kinderen een klein vermogen na van circa € 115.000. In het testament staat dat moeder 1 promille krijgt plus een opvullegaat, de rest is voor de kinderen. Door de wettelijke verdeling gaat alles naar moeder en leidt het opvullegaat tot lagere schulden aan de kinderen. Van het opvullegaat wordt niets vastgelegd. Enkel in de aangifte erfbelasting wordt (door de kinderen namens moeder) een opvullegaat vermeld van € 100.000. Dat dat niet zo handig was, daar komen de kinderen achter nadat moeder, drie jaar na het overlijden van vader, ook overlijdt. Wat ging hier nu mis en waarom?

De kinderen waren blijkbaar van plan om het optimale opvullegaat na het indienen van de aangifte voor vader nog exact te berekenen. Bij leven van moeder kwam het daar niet meer van. Na overlijden van moeder kwamen ze erachter dat een lager opvullegaat fiscaal voordeliger was geweest. Immers, door het te hoge opvullegaat werden de kindvrijstellingen bij vader niet benut en werd de nalatenschap van moeder hoger.

Gebrek aan vastlegging
Wat hier misging, is dat er bij leven geen enkele vastlegging van dat opvullegaat is gekomen, anders dan in de aangifte erfbelasting van vader. De inspecteur kon daarom niet anders dan aannemen dat dit het legaat was dat moeder had geclaimd. Een simpel briefje bij de aangifte erfbelasting dat het bedrag aan opvullegaat voorlopig was en nog nader definitief zou worden vastgesteld, zou al verschil hebben gemaakt. Nog beter is om bij leven van moeder het bedrag definitief te bepalen, en dat vervolgens los van de aangifte erfbelasting schriftelijk vast te leggen. Daarmee wordt weer eens duidelijk dat een nalatenschap afwikkelen echt wat meer inhoudt dan alleen de aangifte erfbelasting indienen. Ook als sprake is van een wettelijke verdeling.

 Tip
Heb je een nalatenschap in behandeling met een op- of afvullegaat? Leg bij leven van de legataris schriftelijk vast hoe hoog dat zal zijn. Leeft de legataris niet meer, bepaal dan het definitieve bedrag voor het indienen van de aangifte erfbelasting.