Wanneer een belastingplichtige niet de vereiste aangifte doet, kan de inspecteur een aanslag opleggen waarbij hij uitgaat van schattingen. De belastingplichtige moet dan in bezwaar aantonen in hoeverre de aanslag te hoog is. De bewijslast ligt dan bij de belastingplichtige en is, zoals dat heet, omgekeerd en verzwaard. Maar dat betekent geenszins een vrijbrief voor de inspecteur om naar willekeur een aanslag vast te stellen. De inspecteur moet de aanslag namelijk baseren op een goed onderbouwde zogenoemde ‘redelijke schatting’. Daarbij moet hij uitgaan van de hem bekende feiten in het dossier.

Dat is niet altijd eenvoudig, zo bleek in een zaak voor Rechtbank Zeeland-West-Brabant. In die zaak had een Belgische dermatoloog niet de juiste aangifte gedaan in Nederland over een jaar waarin hij zijn Nederlandse bv had verkocht. Zijn schuld aan de bv werd daarbij met de koper verrekend. De inspecteur stelt dat er geen sprake is van in België te belasten verkoopwinst op aandelen, maar van in Nederland te belasten verkapt dividend. Hij legt een navorderingsaanslag op van enkele tonnen belasting te betalen, met omkering en verzwaring van de bewijslast. Het gaat mis als de inspecteur zijn schatting voor de rechtbank moet verantwoorden. Hij vindt dat de schuldverrekening een schijnhandeling is en dat een fiscale herkwalificatie gerechtvaardigd is, waardoor de aangegeven verkoopwinst op de aandelen als in Nederland te belasten verkapt dividend moet worden gezien. De rechtbank gaat daar niet in mee, omdat civielrechtelijk de schuld nog steeds bestaat en er dus geen sprake is van verkapt dividend. Schuldovername door de koper van aandelen is namelijk niet meer dan een manier van het betalen van de overeengekomen koopsom. De waarde van die aandelen, die bepalend is voor de te belasten verkoopwinst, wordt daardoor niet beïnvloed.

Belang voor de praktijk
Zo blijkt eens temeer dat je niet altijd kansloos bent, als je in een zaak geconfronteerd wordt met omkering en verzwaring van de bewijslast bij je cliënt. Maar ook hier geldt natuurlijk dat voorkomen beter is dan genezen.