Belastingrente wordt door belastingplichtigen vaak als boete ervaren. Het berekenen ervan gebeurt mechanisch en de inspecteur had eerder doorgaans weinig beleidsruimte om de rente te verminderen. Per 1 januari 2023 is art. 30ia AWR in werking getreden, dat de inspecteur machtigt om in bepaalde gevallen van de standaard af te wijken. Dat kan bijvoorbeeld zijn in de situatie waarin het geld al bij de Belastingdienst op de rekening heeft gestaan, aldus de Hoge Raad. Of wanneer als gevolg van een gewijzigde inkomenstoerekening tussen partners de ene partner moet bijbetalen en de andere partner geld terugkrijgt (art. 31bis(1) Uitv.reg. AWR).

Ook voor de jaren vóór 1 januari 2023 kun je met succes een beroep doen op vermindering van de rente op grond van het zorgvuldigheidsbeginsel. Zo heeft Rechtbank Den Haag onlangs bepaald dat iemand die op 31 december 2022 spontaan de – volgens zijn eerder ingediende aangifte – verschuldigde IB had betaald, recht had op vermindering van de aan hem berekende belastingrente. De rechtbank is van oordeel dat de belastingrente moet worden gematigd voor de periode dat het geld al op de bankrekening van de Belastingdienst stond. De invoering per 1 januari 2023 van art. 30ia AWR, waar een spontane betaling niet onder valt, maakt dat niet anders. Een sympathieke uitspraak, maar de Belastingdienst zal waarschijnlijk in beroep komen om precedentwerking te voorkomen.

Tip
Ter besparing van rente – maar belangrijker vaak nog ook: ter besparing van de gehate box-3-heffing – kun je de inkomstenbelasting waarvoor je nog geen aanslag hebt gekregen, spontaan voldoen aan de fiscus. Let er daarbij wel op dat uit het belastingkenmerk blijkt over welk jaar het gaat.