Een schuldenaar is wettelijke rente verschuldigd over een te betalen geldsom zodra er verzuim is ingetreden in geval van een consumententransactie. Wanneer het gaat om een handelsovereenkomst is de wettelijke rente al verschuldigd wanneer de uiterste betaaldata is verstreken en de overeengekomen geldsom niet is voldaan. Er is sprake van een handelstransactie als het gaat om een transactie tussen ondernemingen. In dat geval is de rente hoger. Inmiddels is de wettelijke rente voor consumententransacties vastgesteld op 7% en op 12,5% voor handelstransacties.

Wanneer het een consumententransactie betreft, is verzuim vereist voordat je de wettelijke rente in rekening kunt gaan brengen. Verzuim treedt in doordat de schuldenaar door middel van een schriftelijke aanmaning in gebreke is gesteld, waarbij hij een redelijke termijn krijgt voor nakoming, en nakoming binnen deze termijn uitblijft. Bij een handelstransactie is verzuim niet vereist. Je kunt dan al wettelijke rente gaan rekenen vanaf het moment dat de betalingstermijn is verstreken.